Vorig jaar daagde het luxeconcern LVMH opkomend kunstenaar Cedric voor de rechter. Het geschil ging over de afdruk van kunstwerken die geïnspireerd zijn door het champagnemerk Dom Pérignon op kledij. Voor de ondernemingsrechtbank van Brussel kreeg LVMH gelijk maar vond dit blijkbaar niet genoeg want stelde ook de kunst op doek van Cedric in vraag en in één beweging eigenlijk zowat alle Pop-art. Dit zette de ondernemingsrechtbank er toe aan een prejudiciële vraag te stellen aan het Benelux-Gerechtshof of de artistieke vrijheid een geldige reden is om een merk te gebruiken.
Cedric : ‘ Ik blijf de stelling verdedigen dat het beperken van een creatieve uiting geïnspireerd op merken verkeerd is. Daarenboven is er sinds de jaren 50 een ganse kunststroming ontstaan die zich altijd geïnteresseerd heeft voor bepaalde trends en merken, namelijk de Pop-Art. Dit was een afkorting van het begrip – popular mass culture - dit is alles wat tot geïndustrialiseerde massacultuur behoort.’
‘Het tussenvonnis van de nationale handelsrechter valt te begrijpen daar zij enkel kan oordelen binnen haar juridisch domein… Ik ben er echter nog steeds van overtuigd dat het verbieden van de afdruk van een schilderij door een kunstenaar een gevaarlijk precedent is. Daar dit een serieuze impact kan hebben op de rest van de sector ben ik dan ook niet van plan mij bij deze beslissing neer te leggen.’
De aanval van een bekende multinational op een beginnend kunstenaar komt maar zeer zelden voor, maar deze houdt dus gevaren in voor de kunstensector wereldwijd. Dit is de belangenorganisatie Artists United ook niet ontgaan, zij hebben beslist mee het belang van hun sector te verdedigen.
Servaas Le Compte : “Het beperken van rechten van kunstenaars door kunstuitingen van artiesten aan te vallen is betreurenswaardig, zacht uitgedrukt. Het gaat hier o.i. niet over het gebruik van een merk maar over de individuele artistieke interpretatie van een afbeelding, typisch in de Pop-art. Ongehoord eigenlijk dat een machtig concern op deze wijze kunstenaar(s) aanvalt. Indien het Benelux-Gerechtshof zou oordelen dat men een artiest kan verbieden dergelijke kunstuitingen te creëren dan staan heel wat kunstenaars plots bloot aan vervolgingen wanneer men – weze het nu de kruidenier van op de hoek of een internationaal merk X - plots zou vinden dat er geen artistieke intepretaties meer zouden mogen gemaakt worden. Ik kan moeilijk geloven dat het Hof een dergelijke negatieve algemene uitspraak tegen alle kunstenaars zou willen doen. Maar dat is wel het gevaar.”
De prejudiciële vraag van de Brusselse ondernemingsrechtbank doelt eigenlijk op een afweging tussen enerzijds een economisch belang en anderzijds het grondrecht betreffende recht op vrije meningsuiting.
Advocaat Joris Deene, specialist intellectuele eigendom, privacy en ict-recht: “Artistieke vrijheid staat al lang op gespannen voet met de bescherming van intellectuele eigendomsrechten. Zowel het Europees Hof voor de Rechten van de Mens als het Europees Hof van Justitie oordeelden reeds dat intellectuele eigendomsrechten in balans moeten zijn met andere fundamentele rechten (zoals de expressievrijheid). In de Europese Merkenrichtlijn staat in het bijzonder te lezen dat ook in het merkenrecht de vrijheid van meningsuiting moet gewaarborgd zijn. In de rechtsleer werd al vaak geopperd om onder ‘geldige reden’ in het merkenrecht ook de vrijheid van meningsuiting te verstaan. Het Benelux-Gerechtshof krijgt dus een uitgelezen kans om de balans tussen intellectuele eigendomsrechten en de expressievrijheid in evenwicht te houden.”
Het aanvallen van de kunstensector is niet iets waar luxemerken voor bekend staan. In tegendeel, luxemerken maken gretig gebruik van de modewereld, bekendheden en kunstenaars.. Het lijkt er ook niet op dat deze synergie in de nabije toekomst zal veranderen. Dit wordt geïllustreerd door Dom Pérignon hun recente samenwerking met Jeff Koons, Michael Riedel en het lanceren van hun Andy Warhol series.
Tijdens de laatste jaren organiseerde Cedric verschillende tentoonstellingen in België, Monte-Carlo, St-Tropez, Londen en Marbella. Terwijl de meeste van zijn werken in Europa verkocht worden, heeft hij ook klanten in de Verenigde Staten en Azië.
In een poging om zijn stem te laten horen heeft hij de website www.notdomperignon.com opgericht, alwaar hij zijn bedenkingen over deze aanval heeft neergeschreven.
De kunstenaar Cedric ligt onder vuur maar laat zich niet uit het lood slaan en opent midden November zijn galerij in de Lippenslaan in Knokke.
Meer informatie via www.cedricgallery.com
Artists United, ‘support & defense for artists & creatives’, www.artistsunited.be
