Op korte tijd driemaal Sabam. Zicht op scheepsrecht? Van een kunstenaar die 3 jaar wacht op een oplossing, een nieuwe CEO en een 'gekleurde expertencommissie' die tranen bezorgt in 'les yeux de ma mère'..
Met 'gekleurde' expertencommissie bedoelen we dus niet dat de diversiteit doorgedrongen is tot de cenakels van grootmoeder Sabam. Lees er meer over in het interview in verband met 'Les yeux de ma mère' hieronder.
Drie jaar wachten?
Een werk dat uitgevoerd wordt in 2015 en in 2018 nog steeds niet betaald zijn? Ja, dat kan blijkbaar zo leert een doorgestuurd dossier ons. We gaan er verder mee aan de slag.
De kersvers (15 mei) aangestelde algemeen directeur Carine Libert wil gelukkig "in de eerste plaats dat Sabam de focus legt op haar kernactiviteiten en haar werkprocessen vereenvoudigt zodat de leden sneller vergoed en beter geholpen worden." De dienstverlening naar onze leden en klanten moet geoptimaliseerd worden. Daarom zullen we ook verder investeren in onze eServices en eLicensing zodat dossiers vlotter elektronisch kunnen worden behandeld.”, aldus Carine.
Les yeux de ma mère: Mag de echter vader van de muziek opstaan?
Jeroen, je dochter Delphine Lecompte die haar achternaam anders spelt, Vlaamse dichteres, apart figuur, de vrouwelijke Herman Brusselmans, heeft je al bij al overvleugeld, niet ?
Zeker, maar wat kan een vader meer voldoening schenken? Ze brengt dit jaar, op vraag van haar uitgeverij, De bezige bij, een bloemlezing uit van haar zeven tot hiertoe uitgegeven bundels, of zoals men het tegenwoordig zou noemen, een ‘best of’.
Van jou is geen ‘best of’ voorradig, je werkte als liedjesschrijver vooral achter de schermen; je kan toch een mooi palmares voorleggen, je schreef voor Dana Winner, John Terra, Kris De Bruyne, Johan Verminnen, met Erik Van Neygen was je verantwoordelijk voor een rist hits, Will Tura gaf je wat toch wel een klassieker geworden is in de Tura-canon, ‘De zee’, en als we Anold Rypens, de bezieler van ‘The originals’ mogen geloven, ben jij de oorspronkelijke componist van een nog grotere klassieker, ‘Les yeux de ma mère’, dat we kennen van Arno.
Toen ik de eerste keer ‘Les yeux de ma mère’ hoorde werd ik wee in de maag, het leek wel een doorslag van m’n liedje ‘De trein gemist’ dat ik ooit bracht in het tv-programma ‘Met Mike in zee’. Maar dat moest wel toeval zijn, dacht ik, omdat Arno en ikzelf beiden een eenentwintigste mei zijn geboren, bedachten we eigenaardig genoeg hetzelfde muziekje. Het stond ongetwijfeld in de sterren geschreven. Pas recent kwam ik erachter dat niet Arno de muziek schreef voor ‘Les yeux de ma mère’ maar wel iemand met wie ik samen klassieke gitaar studeerde, iemand die ik ooit vroeg m’n begeleidingsgitarist te worden – wat uiteindelijk niet doorging – maar met wie ik wel m’n liedjes en gitaarpartijen uitwisselde. Ja, toen ging me wel een licht op. Nu, ik denk niet dat Piet die tekende voor de muziek van Arno’s chanson, m’n liedje bewust gekopieerd heeft.
Je hebt hem erover aangesproken?
Zeker. Ik slaagde er niet in contact met hem te leggen, Piet staat, wegens schulden, onder gerechtelijke curatele en m’n brieven kwamen terecht bij z’n beleidsman of hoe dat ook heet, en werden niet beantwoord, maar toevallig kwam ik hem toch tegen in Gent en we hadden een zeer fijn gesprek op een Gents terras. Ik legde hem de zaak voor, hij beloofde te luisteren naar beide nummers en me iets te laten weten. Ik gaf hem m’n coördinaten maar verzuimde de zijne te vragen. Ik hoorde niets meer van hem en slaagde er niet in hem opnieuw te contacteren.
Zo kwam je bij Arno terecht, de derde betrokkene?
Inderdaad, Arno schreef de tekst en heeft eigenlijk niets te maken met de muziek van het liedje. Het verbaasde me dan ook dat ik onmiddellijk een afspraak kon regelen met Arno zelf in z’n zakelijke hoofdkwartier in Brussel. Hij onderbrak er zelfs een tournee voor! Zelf geen zakelijk genie zijnde liet ik me vergezellen door Servaas die met z’n belangenvereniging ‘Artists United’ arme artiesten als ikzelf behoedt voor stommiteiten. Arno – wiens bijdrage tot het gesprek zich beperkte tot het mij op gezette tijden toebijten van ‘klootzak’ – was dan weer vergezeld van een advocaat die stelde dat ‘Les yeux’ met een ander instrumentarium uitgevoerd werd en tot een ander ‘genre’ behoorde wat volgens hem plagiaat uitsloot. Complete onzin natuurlijk, nog afgezien van het feit dat je beide liedjes gewoon over elkaar kan afspelen en je een zeer aantrekkelijk duet krijgt.
https://www.youtube.com/watch?v=a1ZuxXmcZUg
Vreemd toch, die prompte en uitgesproken reactie van Arno en z’n raadsman omdat Arno slechts de tekst schreef van het liedje en het hem eigenlijk niks kan uitmaken wie het auteurschap claimt van de muziek. Maar ik herinnerde me wel dat Piet die tekende voor de muziek van ‘Les yeux’ me vertelde dat hij nauwelijks een cent gezien had voor het nummer. Bizar, want het gaat toch om een wereldnummer dat in allerlei lijstjes blijft opduiken als een absolute publiekslieveling. ‘Les yeux de ma mère’ is ook de titel van een biografische film over Arno, wie niet houdt van Arno of niets van z’n werk kent, heeft wel dat ene liedje ooit gehoord. En de componist ervan is veroordeeld tot ultieme armoede - ik heb het over Piet, niet over mezelf. Nog eens, bizar.
Je kaartte de zaak aan bij Sabam, de auteursrechtenorganisatie, een logische stap, lijkt wel.
Ja, het wordt steeds grover. Sabam beloofde een onafhankelijke commissie aan te stellen die beide liedjes onder de loep zou nemen. Wie schetst mijn verbazing toen mij het eindrapport van die commissie bereikte. Precies, hier was geen sprake van plagiaat , las ik in het rapport, want de liedjes werden uitgevoerd met een verschillend instrumentarium en behoorden bovendien niet tot hetzelfde genre. Waar had ik dit eerder gehoord?
Mijn verbazing werd nog groter toen ik de naam van de voorzitter van de ‘onafhankelijke’ commissie googelde. De man bleek een studiomuzikant en arrangeur te zijn die samenwerkte met Roland Van Campenhout, inderdaad Arno’s buddy in ‘Charles et les Lulus’ waar ook Piet deel van uitmaakte, de componist van ‘Les yeux’. Dit kan je gewoon niet zelf verzinnen.
‘The originals’ noemt Arno’s ‘Les yeux de ma mère’ uit 1995 droogweg een ‘cover’ van jouw oorspronkelijke nummer uit 1985. Maar er bestond al een eerdere cover van ‘De trein gemist’?
Ja, en daar worden de dingen nog ‘weirder’. Ik wil niet paranoïde lijken maar ik gebruik, niet helemaal schertsend, wel eens de term ‘omerta’. Kleinkunstenaar Frank Cools nam m’n liedje op voor een brt-radioproductie maar noch hij noch de man die het ding toentertijd arrangeerde voor het brt-orkest, bleek zich het bestaan van het nummer of de opname te kunnen herinneren. Het vrt-archief bevestigde me – gelukkig, ik begon al aan m’n eigen verstand te twijfelen – dat die opname wel degelijk had plaatsgevonden maar weigerde mij een kopie ervan te bezorgen omdat ik geen geldige reden kon aangeven. Ik schreef het verdomde liedje! En zo blijf ik tegen muren aanlopen. Arno is een instituut waar niet aan getornd wordt.
Nochtans is de gelijkenis tussen beide nummers wel opvallend.
De reactie die ik het vaakst krijg is ‘maar dit is gewoon hetzelfde liedje’, wat natuurlijk niet waar is maar mensen voelen aan dat de essentie van beide nummers, de ontroeringsfactor noem ik het, dezelfde is. Het gaat in wezen om een heel eenvoudig lijntje maar ‘Yesterday’ is ook een eenvoudig lijntje en je moet het toch maar bedenken. Wat het voor mij zo persoonlijk maakt is dat ik het liedje schreef toen de moeder van m’n beroemde dochter Delphine, en ikzelf uit elkaar gingen en dat die muziek uit m’n vlees gekerfd is. Het is heel diep beleefd verdriet dat je niet kan faken en dat mensen als waarachtig erkennen. En dat ik in enkele eenvoudige noten heb kunnen vatten.
Het heeft geen domper gezet op je creativiteit?
Integendeel, alles is een kans als je dat verkiest. M’n moeder, Begga D’Haese, vooral bekend als beeldhouwster, komt uit een zeer muzikaal nest: haar oom, de broer van haar moeder, was de Vlaamse componist Jef Tinel, in zijn tijd echt wel een beroemdheid, en zelf zong m’n moeder, die nog in uitstekende gezondheid verkeert niet alleen, ze speelt ook nog eens tuba, luit en viola da gamba. Die muzikaliteit hebben verschillende van m’n broers die professionele muzikanten zijn, net als ik van haar geërfd. Ik kon het dan ook niet laten als antwoord op ‘Les yeux de ma mère’, ‘De oren van m’n moeder’ te schrijven op mijn oorspronkelijke muziek van ‘De trein/Les yeux’.
Ik begon bovendien nog eens te spelen met mijn muziekje en dat resulteerde in alweer een ander lied, ‘Boot gemist’, waarin ik mijn vorig jaar overleden broer Bastiaan, net geen 55 jaar oud geworden, gedenk en hem daarmee een klein monumentje bezorg. Ik ben de oudste van het gezin en het is niet de eerste die ik heb moet laten gaan, een zus, Goedele, ging Bastiaan al voor en het maakt wel dat je dingen relativeert en de waarde van elke dag beseft. En weet dat het leven lak heeft aan het copyright op een liedje.
De oren van m’n moeder
Van moederskant de oren
ik moet ermee geboren
zijn, vader was niet muzikaal
papa pompom
m’n niet zo goeie stem
baritondaine
heb ik misschien van hem.
Ik heb ze van m’n moeder
de oren, maar bebloeder
een stereo-Van Gogh kan toch
gaga Gauguin
een stuk in mij geërfd
gaquarantaine
een stuk uit mij gekerfd.
Hetzelfde liedje, broeder
als ik, steeds welgemoeder
met open oren voor ze val
Lily, Lulu
want ik heb, blue maar blij
Marie mondaine (tu m’as)
er weer een liedje bij.
Nog geen verlopen loeder
de boot kwijt en de trein gemist
m’n moeder zong voor mij
digue dondaine.
#lesyeuxdemamère #arno #sabam #auteursrechten
Reageren? Dat kan via www.artistsunited.be/nl/contact